Φίλοι συνάδελφοι,
Η προσθήκη ενός, ακόμη, τόσο προσεκτικά τεκμηριωμένου φακέλου στο αρχικό
εκπαιδευτικό υλικό του Προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ-Εκπαίδευση και Πολιτισμός» για το
μάθημα της Γεωγραφίας, αποτελεί για το πρόγραμμα τιμή και δικαίωση. Το πλήρες
εκπαιδευτικό υλικό, Ταξίδι στο χώρο, σύντομα θα διανεμηθεί στα σχολεία που,
σημαντικός αριθμός των εκπαιδευτικών τους, συμμετέχουν στην επιμόρφωση του
προγράμματος.
Προς το παρόν, για όσους εκπαιδευτικούς παραλάβουν αυτοτελώς το φάκελο της
Καβάλας, ας επισημάνουμε ότι το 11ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας διαθέτει το πλήρες
εκπαιδευτικό υλικό. Όσοι ενδιαφέρονται να το διατρέξουν ή να το μελετήσουν,
μπορούν να απευθυνθούν στο συνάδελφο
Μιχάλη Ευαγγελίδη, τον οποίο θερμά
ευχαριστούμε για τη δημιουργική στήριξη και αγάπη που προσφέρει στο πρόγραμμα.
Εκ μέρους της Κ.Ε.Σ. του Προγράμματος ΜΕΛΙΝΑ
Μένης Θεοδωρίδης, Νίκος Παΐζης
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Ακολουθώντας τη προτροπή της δραστηριότητας 1 στο βιβλίο «Τα Εργαστήρια Τέχνης
του Προγράμματος ΜΕΛΙΝΑ προτείνουν συμπληρωματικές δραστηριότητες» (προτάσεις
εργαστηρίου οπτικοακουστικής έκφρασης για την ενότητα «Ταξιδεύοντας στην
Ελλάδα», σελ. 57, εκπαιδευτικό υλικό Ταξίδι στο Χώρο, 2001) θέλησα να
ετοιμάσουμε με τους μαθητές μου έναν αντίστοιχο φάκελο για την πόλη της Καβάλας.
Από μια προέρευνα σε υπηρεσίες και πρόσωπα της πόλης, γρήγορα διαπίστωσα ότι το
απαιτούμενο αρχειακό υλικό ήταν τόσο διάσπαρτο και δυσπρόσιτο που οι μαθητές μου
της 5ης τάξης δεν θα μπορούσαν να προσεγγίσουν στο διαθέσιμο σχολικό χρόνο.
Εναλλακτικά, ως μια πρώτη φάση, αποπειράθηκα να διαμορφώσω μόνος μου το σχετικό
φάκελο. Προσπάθησα να διατηρήσω επακριβώς το χαρακτήρα και τη δομή των υπόλοιπων
φακέλων (Δράμα, Ιωάννινα, Βόλος, Λουτράκι) όπως περιέχονται στο αρχικό
εκπαιδευτικό υλικό καθώς και την ίδια γραφιστική άποψη για λόγους ομοιογένειας.
Ιδιαίτερα προβληματίστηκα προκειμένου να αποφύγω, τόσο το χαρακτήρα μιας
συλλογής τουριστικών πληροφοριών (μεγάλος πειρασμός για μια πόλη όπως η Καβάλα)
όσο και το «διδακτικό» χαρακτήρα μιας τυποποιημένης ιστορικής αναδρομής.
Οι μαθητές μου, (μαθητές μιας τυπικής τάξης) εξοικειωμένοι από την επεξεργασία
των άλλων τεσσάρων φακέλων, ολοκλήρωσαν πολύ γρήγορα τη μελέτη του φακέλου.
Σκοπεύω λοιπόν να πειραματιστώ και με μια νέα εκδοχή. Να παραδώσω στα παιδιά το
ακατέργαστο υλικό που συγκέντρωσα και να διαπιστώσουν την πορεία των επιλογών
μου μέχρι την τελική μορφή του φακέλου. Ίσως ακόμη επιχειρώντας διαφορετικές
ερμηνείες, εκδοχές και τροποποιήσεις σύμφωνα με τη δική τους κρίση. Επιπλέον, θα
ήταν ενδιαφέρον να ζητήσω από τους μαθητές μου στηριζόμενοι στα υπάρχοντα
στοιχεία, να κάνουν μια προβολή στο μέλλον και να «προβλέψουν» πώς θα είναι αυτή
η πόλη τις επόμενες δεκαετίες. Ίσως η παιδική ματιά, καθαρότερη από τη δική μας,
δει πράγματα που εμείς δεν τα βλέπουμε. Για μας δηλαδή, ο φάκελος της Καβάλας,
κάθε χρονιά θα είναι «υπό διαμόρφωση». Αν βέβαια αρχίσουν να προστίθενται και
άλλοι φάκελοι άλλων πόλεων ή κοινοτήτων, θα είναι καλοδεχούμενοι και το μάθημά
μας θα πλουτιστεί ακόμα περισσότερο. Το ίδιο ευπρόσδεκτα θα είναι τα σχόλια και
οι παρατηρήσεις σας για τυχόν λάθη ή παραλείψεις στο φάκελο που σας στέλνουμε.
Συναδελφικά,
Μιχάλης Ευαγγελίδης
-
11ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας
Ο «μύθος» που στηρίζει τη δραστηριότητα:
Οι φοιτητές του τμήματος Γεωγραφίας του
Πανεπιστημίου του Σάσεξ της Αγγλίας αναλαμβάνουν να επισκεφτούν χαρακτηριστικές
πόλεις ευρωπαϊκών κρατών για να κάνουν μια έρευνα σχετικά με το χώρο και τη ζωή
των ανθρώπων σ' αυτές. Η περίοδος της ερευνάς τους ορίστηκε να γίνει από το
Φεβρουάριο μέχρι το Σεπτέμβριο του 1999.
Στην Ελλάδα ήρθαν ο Βιτόριο, η Τζην και ο Ταντάσι που επισκέφτηκαν με τη σειρά,
το Βόλο, τα Γιάννινα, τη Δράμα και το Λουτράκι.
Οι τρεις φοιτητές έπρεπε να μαζέψουν για καθεμία πόλη από τις παραπάνω όλα
εκείνα τα στοιχεία που θα τους βοηθούσαν να απαντήσουν στα εξής τρία ερωτήματα:
Α. Γιατί οι κάτοικοι διάλεξαν αυτή τη συγκεκριμένη θέση για να εγκατασταθούν;
Β. Γιατί αυτή η πόλη συγκεντρώνει πιο πολλούς κατοίκους σε σχέση με άλλες πόλεις
της ευρύτερης περιοχής; Πότε και γιατί υπήρξε ιδιαίτερη ανάπτυξη της πόλης;
Γ. Πώς οργανώνεται η ζωή στην πόλη σήμερα; Σε ποιες περιοχές της πόλης υπάρχουν
κυρίως κατοικίες, δημόσιες υπηρεσίες, αγορά, χώροι αναψυχής και βιομηχανίες;
Το υλικό με τα στοιχεία κάθε πόλης περιλαμβάνεται σε φάκελο που περιέχει:
1.Μια συνοπτική
περιγραφή των "πρώτων εντυπώσεων" που δημιουργούνται στον ξένο
επισκέπτη για τη "φυσιογνωμία" και το "χαρακτήρα" της πόλης.
2.α. Χάρτες που παρουσιάζουν τη θέση της πόλης στην
Ελλάδα, το γεωγραφικό
διαμέρισμα και το νομό.
β.Τοπογραφικά σχέδια της πόλης διαφορετικών ιστορικών περιόδων, ώστε να
προκύπτουν οι τυχόν μεταβολές και η σταδιακή εξάπλωση της πόλης από τότε που
ιδρύθηκε μέχρι σήμερα.
γ.Πίνακες και διαγράμματα που δείχνουν την
εξέλιξη του πληθυσμού και την
απασχόληση των κατοίκων σε διάφορες χρονικές περιόδους.
3.Χαρακτηριστικές
φωτογραφίες για τη θέση των δημόσιων κτιρίων, την παρουσία (ή
απουσία) προαστίων, δημόσιων χώρων περιπάτου, άθλησης και αναψυχής, καθώς και
των κυριότερων κόμβων πλουτοπαραγωγικής και επαγγελματικής δραστηριότητας.
Επίσης, χαρακτηριστικές φωτογραφίες της δόμησης στις υποβαθμισμένες και
προνομιούχες περιοχές, καθώς και στις περιοχές επαγγελματικής δραστηριότητας.
ΠΗΓΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Κώστας Ορφανίδης:
Ιστορικά και τοπωνυμικά της Καβάλας
Εκδ. Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας, Καβάλα 1997
Βασίλης Ματεντζίδης: Εικόνες 30 χρόνων από τη ζωή της Καβάλας με το φακό του
Βασιλάκη
Ν.Ρουδομέτωφ: Η Ελληνορθόδοξη κοινότητα Καβάλας από ένα κώδικα των ετών
1895-1908, Καβάλα 1998
Γενικά Αρχεία του Κράτους-Αρχεία Ν.Καβάλας
Αλέκα Καραδήμου-Γερολύμπου:
Μεταξύ Ανατολής και Δύσης Εκδ.Τροχαλία, Αθήνα 1997
Πανταζής Βαγγέλης: Χάρτες και ιδεολογίες : Ο
προσανατολισμός των χαρτών και η μοίρα των λαών Εκδ.
Κάλβος, Αθήνα 1989.
Eθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας
Γιάννης Βύζικας:
Χρονικό των εργατικών αγώνων Εκδ. Δημoτικού Μουσείου
Καβάλας-Γ.Σ.Ε.Ε. Καβάλα 1994
Ιστορικό & Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας*
Δημοτικό Μουσείο Καβάλας
Δημοτικό Μουσείο Καπνού
Παναγιώτης Ζιώγας:
Παραδοσιακά κτίρια της νεώτερης Καβάλας, Καβάλα 1995
Καβάλα-Η γαλάζια πολιτεία
Εκδ.Τουμπής, Αθήνα 1998
Περιοδικό Γιατί
τεύχος 215, Μάιος 1993
Γ. Πέγιος: Από την ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος της Καβάλας (1922-1953)
Εκδ. ΟΑΕΔ & Δήμος Καβάλας, Αθήνα 1984
Κωνσταντίνος Χιόνης:
Συνοπτική ιστορία της πόλης Καβάλας, Φιλίππων και της Θάσου
Εκδ. Δημoτικού Μουσείου Καβάλας, Καβάλα 2000
Δημοτική Επιχείρηση Τουρισμού & Ανάπτυξης Καβάλας
Ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες
Τομή & Μillenium 2002
Μicrosoft Encarta Interactive World Atlas 2000
http://www.kavala.gr
* Οι φωτογραφίες με αριθμό 6, 9, 17, 19, 34, 34α, 39α,
45α, 49α που βρίσκονται στο έντυπο με το φωτογραφικό υλικό αντιστοιχούν στις
κάρτες με αριθμό 19, 5, 20, 21, 6, 24, 7, και 10 που εκδόθηκαν από το Ιστορικό &
Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας. Η αναπαραγωγή τους έγινε μετά από έγγραφη άδεια του
Ιστορικού & Λογοτεχνικού Αρχείου Καβάλας. Οι φωτογραφίες με αριθμό 43α και 47α
βρίσκονται στις σελίδες 287 και 48 αντίστοιχα του βιβλίου του Ν.Ρουδομέτωφ
"Η
Ελληνορθόδοξη κοινότητα Καβάλας από ένα κώδικα των ετών 1895-1908" και
αναπαρήχθησαν κατόπιν εγγράφου αδείας του.
Ελάτε μαζί μας στο
ταξίδι μας στο Χώρο-Πρώτος σταθμός, η Καβάλα!