[Πίσω σε Κείμενα] [Αϊνστάιν γένους...θηλυκού] [Τα λιοντάρια δεν την πείραξαν... Mια απίστευτη ιστορία] [Περί «Νέας Εποχής»] [Αρμαγεδδών σε είκοσι χρόνια] [Οι σκλάβοι των παιχνιδιών (Όσα δεν γνωρίζατε για την Barbie)] [Day After Tomorrow] [Οδηγός ψηφιακών βιβλιοθηκών] [Ψυχαγωγία στη γυάλα] [Εμπόριον παχυσαρκίας]

Τα ζώδια και τα ζώα

 

Του ΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΥ*

Οταν κάποιος με ρωτάει: «Τι ζώδιο είστε;» με πιάνει απελπισία. Ο άνθρωπος, σκέπτομαι, ζει στην εποχή των Σουμερίων και των Βαβυλωνίων! Είναι δυνατόν, μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια επιστημονική έρευνα, να πιστεύει ακόμα στην Αστρολογία!
Δυστυχώς, δεν είναι ο μόνος. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση της Gallup (1990, δείγμα 1.232 ενήλικες Αμερικανοί), το 52% του συνόλου εμπιστεύεται την Αστρολογία. Δηλαδή, η πλειοψηφία! Κι ας μην έχει αποδειχθεί ποτέ (πειραματικά και στατιστικά) ότι υπάρχει αιτιολογική σχέση ανάμεσα στις κινήσεις των άστρων και των ανθρώπων (Αντίθετα ό,τι προσπάθειες έγιναν, απέδειξαν περίτρανα την έλλειψη κάθε αντιστοιχίας).
Και όμως, από καμία «σοβαρή» εφημερίδα μας δεν λείπει το ωροσκόπιο. Οι αστρολόγοι των ΜΜΕ γίνονται «μεντιατικές» προσωπικότητες, και αντί να στιγματίζονται ως απατεώνες, πλουτίζουν χάρη στην ευπιστία των αφελών.
Ζούμε στην εποχή της επιστήμης και της τεχνολογίας (Η δεύτερη δεν είναι άλλο από την εφαρμογή και υλοποίηση της πρώτης). Οι αποδείξεις για την εγκυρότητα της επιστημονικής μεθόδου είναι χειροπιαστές και καθημερινές -από τον διακόπτη που ανάβει το φως μέχρι το κινητό τηλέφωνο. Χάρη στην επιστήμη έχει διπλασιαστεί ο μέσος όρος της ζωής μας, έχουν καταργηθεί οι αποστάσεις, έχουν φωτιστεί μεγάλα μυστήρια του σύμπαντος, έχουν εξαφανιστεί φοβερές ασθένειες, έχουν βελτιωθεί οι καθημερινές συνθήκες της ζωής μας.
Απ' όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, μόνο η επιστήμη προοδεύει. Μόνο αυτή ανακαλύπτει διαρκώς καινούρια «παραδείγματα» που είτε συμπληρώνουν είτε ανατρέπουν τα παλιά. Στις τέχνες, στη φιλοσοφία, στην ποίηση, δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι υπάρχει πρόοδος σε σχέση με τους αρχαίους Κινέζους, Ινδούς ή Ελληνες. Αλλά η επιστήμη καλπάζει. Στα τελευταία πενήντα χρόνια έχει προσθέσει περισσότερη γνώση από όση είχε μαζέψει η ανθρωπότητα σε όλη της την ιστορία.
Τείνουμε να σνομπάρουμε την «πρόοδο» και αυτό το κάνουμε από τις άνετες κατοικίες μας (με κλιματισμό και θέρμανση), από τα σύγχρονα νοσοκομεία μας, τα γεμάτα ψυγεία μας και τα γρήγορα αυτοκίνητα και αεροπλάνα μας. Ας πάει να μιλήσει κανείς εναντίον της προόδου σε φτωχούς του Τρίτου Κόσμου και θα τον πάρουν με τα λεμόνια (αν έχουν). Αυτοί ζουν σαν τους μακρινούς πρωτόγονους προγόνους μας, κυνηγημένοι από τη στέρηση, τα καιρικά φαινόμενα, τις επιδημίες, τους λιμούς.
Και όμως. Παρ' όλη την ορατή πρόοδο της επιστήμης, παρ' όλη την καθημερινή επιβεβαίωση της επιστημονικής μεθοδολογίας, έχουμε γεμίσει ψευδο-επιστήμες, παρα-επιστήμες, δεισιδαιμονίες, μυστικιστικά και αποκρυφιστικά δόγματα, παράλογες θεωρίες. Ανθρωποι υποφέρουν (και ενίοτε πεθαίνουν) επειδή, αντί για την ιατρική επιστήμη, εμπιστεύονται «εναλλακτικές» θεραπείες. Αλλοι πληρώνουν μεγάλα ποσά σε μέντιουμ και μάντεις για να τους αποκαλύψουν αυτά που κανείς δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει.
Γιατί υπάρχει αυτή η τόσο χτυπητή αντίθεση; Γιατί στην εποχή της επιστήμης θάλλουν τόσο πολύ οι αντι-επιστημονικές δοξασίες; (Τέτοιες ονομάζω όσες ισχυρίζονται ότι περιγράφουν και ερμηνεύουν φαινόμενα, χωρίς να καταθέτουν τη μεθοδολογία τους και χωρίς να εκτίθενται στον συστηματικό πειραματικό έλεγχο της δοκιμής και του λάθους.)
Μια εξήγηση λέει πως η εξέλιξη της νοοτροπίας των ανθρώπων δεν συμβαδίζει με την ανάπτυξη της επιστήμης. Αν σήμερα το 52% πιστεύει στην Αστρολογία, τον Μεσαίωνα πρέπει να ήταν το 99%. Και ίσως χρειασθούν ακόμα μερικοί αιώνες για να αποκτήσει ο μέσος άνθρωπος μια νοητική θωράκιση εναντίον όλων όσοι προσπαθούν να του υποβάλουν διάφορες παράλογες (αλλά χρήσιμες για τις ανάγκες του) ψευτοθεωρίες. Η επιστήμη μπορεί να πέτυχε πολλά -αλλά δεν έλυσε βασικά προβλήματα της ζωής: από τη γνώση του μέλλοντος, μέχρι το μυστήριο του θανάτου.
Εκεί λοιπόν εισχωρεί η παρα-επιστήμη που διατείνεται ότι συμπληρώνει τα κενά. Μερικοί μάλιστα έχουν τρομάξει με την ταχύτητα της εξέλιξης και τις αρνητικές της πλευρές. Ετσι, γυρίζουν το βλέμμα προς τα πίσω, προς την αγνή και «φυσική» ζωή, τις αθώες και άδολες ρίζες (Ολα αυτά ξεκινάνε από τον «ευγενή άγριο» του Ρουσό και τους ρομαντικούς απογόνους του).
Η διάδοση των ψευδοεπιστημών έχει άμεση σχέση με την παρακμή των θρησκειών και του θρησκευτικού συναισθήματος. Ο άνθρωπος, χάνοντας την πίστη του στις ξεκάθαρες συντεταγμένες του θρησκευτικού δόγματος, αναζητεί εναλλακτικές λύσεις. Βέβαια και οι θρησκείες δεν είναι άλλο παρά θεσμοποιημένες δεισιδαιμονίες. Απλώς τις έχουμε συνηθίσει (Είναι πιο εύκολο να το καταλάβουμε αυτό αν δούμε τις θρησκείες των άλλων -ή προσπαθήσουμε να δούμε ψύχραιμα την δική μας με τα μάτια των άλλων: πώς π.χ. τους φαίνεται η Αμωμη Σύλληψη ή το ομοούσιον της Αγίας Τριάδας). Και είναι χαρακτηριστικό το πόσο συστηματικά και πεισματικά κυνηγάνε οι εκκλησίες τις λεγόμενες «αιρέσεις» αλλά και τις παραφυσικές πρακτικές, που δεν είναι άλλο από ανταγωνιστικά μαγαζιά.
Από τη στιγμή λοιπόν που ο άνθρωπος έχει ανάγκη από μεταφυσική παρηγοριά (εκεί η επιστήμη δεν έχει να προσφέρει) και δεν την βρίσκει πια στην παραδοσιακή πίστη του, είναι φυσικό να καταφεύγει σε κάθε είδους δοξασίες, οι οποίες εμφανίζονται πιο εκσυγχρονισμένες (π.χ. αστρολογία με ηλεκτρονικούς υπολογιστές).
Φτάσαμε στη ρίζα του προβλήματος. Η ανασφάλεια και η αδυναμία του ανθρώπου τροφοδοτούν όλες αυτές τις καταστάσεις. Το ανθρώπινο ον αργεί να ενηλικιωθεί. Δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει τον κόσμο χωρίς Πατρική Προστασία ή Μεταφυσική Παραμυθία. Ακόμα κουβαλάει μέσα του το δέος του πρωτόγονου. Βαθιά του κρύβει ένα φοβισμένο ζώο. Το φόβο και το δέος εκμεταλλεύονται όλοι οι ψευδοπροφήτες. Πουλάνε ναρκωτικά του νου -συχνά πιο επικίνδυνα από την ηρωίνη.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΥ είναι συγγραφέας.

 

Πολιτισμικός «Δούρειος Ιππος»

 

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ*

Διάγουμε την εποχή ενός εν εξελίξει ανορθολογικού πνευματικού ολοκληρωτισμού. Ορατό σημάδι του είναι η ανάπτυξη στις δυτικές κοινωνίες μιας απίστευτης ποικιλίας αποκρυφιστικών δεισιδαιμονιών και τσαρλατανισμού. Απίθανες «εναλλακτικές θεραπείες» και «μέθοδοι» ψυχοδιαλογισμού και μελλοντολογίας προβάλλονται καθημερινά από τα ΜΜΕ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων μας. Αυτό όμως που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει είναι ότι όλος αυτός ο μεταφυσικός αχταρμάς, του οποίου πολλοί έχουν γίνει ακούσιοι αναμεταδότες, αποτελεί κρίσιμο συστατικό ενός ακροδεξιού ιδεολογικού κινήματος, της «Νέας Εποχής». Η φιλοσοφία του προωθείται από τις διεθνείς οικονομικο-πολιτικές ελίτ (κυρίως των ΗΠΑ) διότι διευκολύνει την εγκαθίδρυση της παγκόσμιας νέας τάξης τους.
Το κίνημα της «Νέας Εποχής» θα αναδυθεί στη Δύση τη δεκαετία του '60 κυρίως μέσα από μια επιχειρηματική ομάδα ανατολιτών δασκάλων της «εσωτερικής σοφίας» και της «εσωστρεφούς πνευματικής αναζήτησης» (π.χ. Μαχαρίσι Μαχές Γιόγκι). Η μεταφυσική φιλοσοφία του προβάλει τον ατομισμό, θεωρώντας ότι δεν υπάρχει αντικειμενική πραγματικότητα παρά μόνο βιωματική γνώση· ότι οι κοινωνίες μπορούν να γίνουν δίκαιες όταν τα άτομα «μεταβούν» σε καταστάσεις ανώτερου πνευματισμού, και αποτελέσουν μέρος μιας «συμπαντικής συνείδησης» -συστατικά του Θεού(1).
Αυτό υποτίθεται ότι θα επιτευχθεί με τη βοήθεια ολιστικών, υπερβατικών ψυχο-μεθόδων (π.χ. διαλογισμός, νιρβάνα, μέθοδος Silva, μαγείες, αστρολογία), καθώς και «εναλλακτικών» ψυχο-σωματικών «θεραπειών» (π.χ. ομοιοπαθητική, βελονισμός, αγιουβέρδα, θεραπευτικό άγγιγμα, ρεφλεξολογία, κρύσταλλοι/πυραμίδες, βοτανοθεραπείες).
Αυτές οι ψευδο-επιστημονικές «θεραπείες» νομιμοποιούνται στη συνείδηση της κοινής γνώμης από τις πολιτικές ελίτ, μέσω της ανοχής του βιοϊατρικού πανεπιστημιακού κατεστημένου, και της υπόθαλψής τους από μερίδα του είτε λόγω επιστημονικής άγνοιας ή/και οικονομικών συμφερόντων. Συνέπεια αυτού είναι να ασκείται στη χώρα μας η ομοιοπαθητική και ο βελονισμός ακόμα και από γιατρούς (με έγκριση των υπουργείων Υγείας-ΕΟΦ), παρά την απόρριψή τους από τα πανεπιστήμια ως ιατρικές ειδικότητες.
Το κίνημα της «Νέας Εποχής» θα θεμελιωθεί πάνω στη διάψευση των προσδοκιών των λαών για την άρση των οξύτατων κοινωνικών ανισοτήτων, που προκάλεσε η παγκοσμιοποιημένη οικονομία και η κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Επίσης, και από την οικονομική αδυναμία τους να έχουν πρόσβαση στα επιτεύγματα των βιοϊατρικών επιστημών για την αντιμετώπιση των ψυχοσωματικών τους προβλημάτων, με αποτέλεσμα να πέφτουν θύματα των ψευδο-επιστημόνων τσαρλατάνων. Η ανορθολογική αντιμετώπιση της σχέσης του ατόμου με την κοινωνία έχει ριζώσει σε όλα τα στρώματα ανεξαρτήτως πνευματικού επιπέδου. Για δε την «υψηλή κοινωνία», οι «υπερβατικές», «εναλλακτικές» ψυχοσωματικές μέθοδοι αποτελούν διέξοδο στον πνευματικά ρηχό καταναλωτικό πολιτισμό της. Στο νέο ζοφερό κοινωνικό πλαίσιο, το πρότυπο του ορθολογικού, πολιτικά ταξικού ατόμου αντικαθίσταται από αυτό του ιδεολογικά ανερμάτιστου ατόμου, που καθοδηγείται για λύσεις προς μια ολιστική «κοινωνία των πολιτών».
Το κίνημα της «Νέας Εποχής» συγκροτείται από ένα διεθνές δίκτυο ασύνδετων και ετερόκλητων λεσχών, στοών, αποκρυφιστικών οργανώσεων κ.λπ., με επιρροή σε κάθε θεσμό των δυτικών κοινωνιών(2). Ενδεικτικά αναφέρονται οι Νεκροκεφαλή και Οστά (με μέλη από την πολιτικο-οικονομική ελίτ των ΗΠΑ: π.χ. ο Μπους)(3), Πλανητική Πρωτοβουλία για τον Κόσμο της Επιλογής Μας, Λέσχη Ρώμης, Μασονισμός, Λέσχη Μπίλντερμπεργκ (με μέλη και από την Ελλάδα). Στον μύλο της φιλοσοφίας του ρίχνουν νερό διεθνείς πολιτικο-οικονομικοί οργανισμοί και «μη κυβερνητικές» οργανώσεις του «φιλανθρωπικού» καπιταλισμού (π.χ. Γκρινπίς[4]).
Στη χώρα μας η νεοεποχική φιλοσοφία διαχέεται στην κοινή γνώμη από οργανώσεις μυστικιστικού (εξωγήινου) αρχαιοελληνισμού και εθνικισμού (π.χ. Νέα Ακρόπολη, Ομάδα Εψιλον), διαλογισμού-αστρολογίας (π.χ. Αρμονική Ζωή, ΟΜΑΚΙΟ, Esoterica), ειδικές βιβλιοεκδόσεις (π.χ. Οδηγός Σύγχρονης Θεραπευτικής-Medicum), διεθνείς αλυσίδες κέντρων αδυνατίσματος (π.χ. DNA, SPA: παρέχουν «εναλλακτικές θεραπείες», γιόγκα κ.ά.), κέντρα πολεμικών τεχνών (π.χ. Universal Studios), επαγγελματικούς συλλόγους ψυχο-διαλογισμού και «εναλλακτικών θεραπειών» κ.ά. Αντιπροσωπευτικότερος των τελευταίων είναι η Διεθνής Ακαδημία Ομοιοπαθητικής, ο γκουρού της οποίας, Γ. Βυθούλκας, αυτοπροδίδει τη νεοεποχική και ψευδο-επιστημονική ταυτότητά της, χαρακτηρίζοντας την ομοιοπαθητική «κίνημα»(5).
Βασικοί πολιτικοί στόχοι της «Νέας Εποχής» είναι η εγκαθίδρυση παγκόσμιας νέας και οικονομικής τάξης, πιστωτικού συστήματος, αρχής τροφίμων και νερού, υγείας, φορολογίας και στρατολόγησης, υπό έναν ηγέτη (Μεσσία), μια κυβέρνηση, γλώσσα και θρησκεία (1)· στόχοι, που ταυτίζονται με τις πολιτικές επιδιώξεις της οικονομικο-πολιτικής ελίτ των ΗΠΑ (αλλά και της Ε.Ε.).
Για την επίτευξη αυτών των στόχων οι ελίτ έχουν δημιουργήσει μια υπερεθνική πολιτισμική χοάνη πνευματικής ομογενοποίησης της κοινής γνώμης με τη φιλοσοφία της «Νέας Εποχής». Σημαντικά γρανάζια της είναι π.χ. τα διεθνή ΜΜΕ, το Χόλιγουντ, εκδοτικοί οργανισμοί μεταφυσικών βιβλίων (π.χ. Tara Center), διεθνή καλλιστεία και μουσικοί διαγωνισμοί, δισκογραφικές εταιρείες προώθησης της νεοεποχικής μουσικής (ακόμα και ελλήνων συνθετών διεθνής φήμης)(6), διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις. Τα γρανάζια της νεοεποχικής χοάνης συμπληρώνονται από καθημερινές δόσεις ουφολογίας, αστρολογίας, μέντιουμ, τηλεοπτικών εκπομπών εξωγήινου μυστηρίου και μαγείας και βιντεοπαιχνιδιών, κ.λπ.
Ο υποπολιτισμικός φαύλος κύκλος κλείνει με ένα συνονθύλευμα «εναλλακτικών θεραπειών» και μεθόδων «υπερβατικής» πνευματικής διαμόρφωσης ετεροκαθορισμένων πολιτών, για την ήδη ορατή οργουελική κοινωνία της Νέας Τάξης.

1. Berry, J.H., What They Believe, ΒΤΤΒ, 1990.
2. Branch, C., The New Age Movement, WPProfile, 1996.
3. Book News, 03-03.
4. Προβάλει «εναλλακτικές θεραπείες» (βλέπε http://archive. greenpeace.org/others/ newagep&alt.shtml).
5. Βήμα, 16-02-03. 6. http://www.geocities.com/ Yosemite/Gorge/7220.

* Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι αναπληρωτής καθηγητής βιοχημείας του τμήματος Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 03/08/2003